Hiç ayağınızın tepesinin üzerine ağır bir kutu düşürdünüz mü? Veya, kazara küçük bir deliğe basıp, ayağınız bükülerek basıp düştünüz mü; Bu iki sık rastlanan kaza, orta ayağın, kırık ve çıkığıyla sonuçlanır ve bu durum Lisfranc kırıkları olarak tanımlanır. Bu kırık, ismini, bu incinmeyi ilk kez tanımlayan, Fransız bir doktor olan Jacques Lisranc' dan almıştır.

Lisfranc yaralanmaları, orta ayakta, ayak bileği ve ayak parmakları arasında yer alan bir grup küçük kemiğin şekillendirdiği, ayağın tepesinde bir kavsin üzerinde meydana gelir. Bu küçük kemik grubundan, beş uzun kemik (metatarslar) ayak parmaklarına uzanır. İkinci metatars da sabitleştiren bir kuvvet gibi etki ederek küçük kemik sırasının altına uzanır.Kemikler, bağ dokuları (ligamentler) tarafından ayağın çaprazına ve altına doğru her iki yönde de yerlerinde tutulurlar. Her nasılsa birinci metatarsı ikinci metatarsa bağlayan bağ dokusu yoktur. Düşme sırasında ayağı kıvrılması, kemiği kırabilir veya kemik yerinden çıkar (dislokasyon). 

Lisfranc Belirtileri

Lisfranc kırık-çıkıkları sıklıkla burkulmalarla karıştırılır. Ayağın üstü şişebilir ve ağrı olabilir. Eğer incinme şiddetli ise, ayağınızın üzerine basamayabilirsiniz. Lisfranc incinmelerini röntgende görmek sıklıkla zordur. Tanımlanmayan Lisfranc incinmelerinde, eklem dejenerasyonu ve kasların içindeki sinirlerin ve kan damarlarının tahribatıyla gelişen basıncın, neden olduğu kompartıman sendromu gibi komplikasyonlar olabilir. Ayak burkulması için standart bir tedavi (istirahat, buz uygulaması ve ayağı kaldırma) bir veya iki gün içersinde ağrı ve şişliği azaltmıyorsa doktorunuza ortopedi uzmanına danışmasını söyleyin. 

Lisfranc Teşhisi

Ortopedist, incinmenin belirtileri için ayağınızı muayene edecektir. Topuğunuzu sabit tutabilir ve ayağınızı bir daire etrafında hareket ettirebilir. Bu hareket esnasında, burkulmada minimal ağrı olurken, Lisfranc kırıklarında şiddetli bir ağrı olur. İlk rontgen filmleriniz bir incinmeyi göstermiyorsa, ortopedist, incinen ayağınıza baskı veya ağırlık vererek (ayağı yere bastırarak) çekilen filmleri sağlam ayağınızın filmleriyle karşılaştırmak için ayağın diğer başka yönlerdeki filmlerini isteyebilir. 

Lisfranc Tedavisi

Lisfranc kırıklarının tedavisi, yaralanmanın şiddetine bağlıdır. Eğer kemikler yerlerinden dışarı doğru çıkmaya zorlanmamışsa, muhtemelen ayağınızın üzerine altı hafta basmaktan kaçınmak kaydıyla, ayağınız alçıya alınacaktır. Alçı çıkartıldığında, sert bir kavis desteği giyebilirsiniz. Ortopedistiniz, dayanıklılık oluşması ve tam hareket silsilesini yeniden eski haline döndürmek için gereken ayak egzersizlerini tavsiye edecektir. 

Sıklıkla, tam bir iyileşme sağlanıncaya kadar, kemikleri stabilize etmek ve onları yerinde tutmak için cerrahi tedaviye ihtiyaç vardır. İğneler, teller veya vidalar kullanılabilir. Ameliyat sonrasında ayağınız alçıya alınacak ve altı ile sekiz hafta ayağınızın üzerine yük bindirmeniz kısıtlanacaktır. Kemiklerdeki sabitleyiciler çıkartıldıktan sonra, bir yürüme desteği tavsiye edilebilir. Bütün semptomlar kayboluncaya kadar, kavis destekli ve sert tabanlı ayakkabılar da giyebilirsiniz. Bazı vakalarda, bu eklemlerde artrit gelişirse, kemiklerin hepsi beraber birleştirilebilir. Size izin verilinceye kadar, doktorunuzun emirlerini takip etmek ve aktivitelerden kaçınmanız önemlidir.