Ayak ve ayak bileği yapıları oldukça karmaşık yapıdadır. Özellikle ayak bileği eklemi insan vücudunun en fazla yük taşıyan eklemi özelliğini taşımaktadır. Ayak ve ayak bileğinde çok sık ortopedik sorunlar yaşanmaktadır. Bu sorunlara karşı alınacak önlemlerde ayak bileği ve ayak anatomisinin bilinmesi ve bu yapılara uygun ayakkabı seçimi yapılması ile birlikte hareket kabiliyeti bu yapılara uygun şekilde belirlenmelidir.

Ayak ve ayak bileği anatomisi oldukça karmaşık bir yapıdadır. Ayak bileği üst üste iki eklem bulunan karmaşık bir yapıdır. Gerçek ayak bileği eklemi, tibianın dış ve üstten, fibulanın (baldır bölgesinde tianın arka-dışı boyunca uzanan ince kemik) dıştan oluşturdukları yatakla talusun (ayak bileği kemiklerinin en üstte olanı) yuvarlak tavanı arasındaki eklemdir. Ayak bileğinin yukarı ve aşağı hareketlerine izin verir.

Eklemlerden altta olanı topuk kemiği (kalkaneus) ile talus kemiği arasındaki subtalar eklemdir. Hareketi son derece kısıtlıdır ve ayağın yanlara hareketine izin verir.

Eklem içi tüm kemik yüzeyler eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Ayak bileğinin sabitliğini bağlar sağlar. Dış yan bağlar ayak bileğinin dış yanında bulunarak bileğin içe doğru hareketini engeller. Anterior talofibuler bağ fibula ile talusu bağlar ve dış bağların en sık yaralanıdır. İç yan bağlar (deltoid bağ) iç kısımda bulunur ve ayak bileğinin dışa dönmesini engeller. Ayrıca eklem seviyesinin hemen üzerinde tibia ile fibula syndesmos denilen bir bağla bağlıdır ve bu bağ yüklenme sırasında iki kemiğin birbirinden açılmasını engeller. Ayak bileği cerrahisinde tedavisi çok önemli bağlardandır.

Ayak ve Ayak Bileği Kemikleri

Ayak bileğinin 4 yanı boyunca uzanan tendonlar bileğin sabit kalmasına yardımcı olurken, adeleri ile ayak bileği hareketlerini-zıplama gibi- yönetirler. Ayak; toplamda 26 kemikten oluşmaktadır.

Bu kemikler;

• 7 adet tarsal
• 5 adet metatars
• 14 adet falanks yapılarıdır.

Söz konusu kemikler oldukça güçlü yapıda olmalarının yanı sıra aynı zamanda ayak hareketlerine esneklik kazandıracak şekildedir.

Ayak bileği ise 3 ayrı eklemden oluşmaktadır. Bu eklemler;

• Fibulotalar eklem
• Tibiotalar eklem
• Distal tibiofibular eklemdir.

Ayak ve Ayak Bileği Problemlerine Genel Bakış

Ayak uzvunun yapısı; gerek tüm ağırlığı taşıması nedeni ile gerekse de alt ekstremitede yer alması sebebi ile kanlanma ile ilgili çeşitli problemler yaşanabilmektedir. Travmatik olaylar, çarpma, düşme ve burkma gibi durumlarda ayak ve ayak bileğinde çeşitli ortopedik problemler yaşanabilmektedir. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir;

•  Topuk ağrıları
•  Tırnak batması
•  Nasır
•  Ayak ve ayak bileği kireçlenmesi
•  Halluks valgus
•  Düz tabanlık, çarpık ayak
•  Sinir sıkışmaları
•  Bap ve kas dokusu yaralanmaları

Ayak ve ayak bileği problemleri genellikle kişide yoğun ağrı şikayetine neden olmaktadır. Bunun yanı sıra aynı zamanda çeşitli şekil bozuklukları da açığa çıkabilmektedir.